Αναστήλωση του Φάρου 8022 Γαυρίου Άνδρου

Μια ιδιαίτερα ευχάριστη έκπληξη… και συνάμα μια σημαντική πρωτοβουλία.

Η περίπτωση του φάρου με απασχολεί χρόνια. Αποτελεί αγαπημένο προορισμό, σημαντικό τοπόσημο για την περιοχή του Γαυρίου αλλά και γενικότερα για το νησί. Το κτίσμα που στέκεται στην ‘πόρτα’ της Άνδρου, εγκαταλελειμμένο και ερειπωμένο εδώ και πολλά χρόνια χρησιμοποιείται ως στάβλος και δεν κατάφερε να γλιτώσει ούτε από το πρόβλημα των σκουπιδιών. Αν προσπαθήσει κανείς να επισκεφτεί τον φάρο σήμερα θα βρεθεί αντιμέτωπος με κάτι λόφους από σκουπίδια και χώματα μέχρι να καταφέρει να προσεγγίσει το κατεστραμμένο μονοπάτι που οδηγεί στην κορυφή του λόφου.

Η απαξίωση αυτή επιτέλους λαμβάνει τέλος!

Το καλοκαίρι του’12 ο κ.Βασίλης Μπαρτζώκας μαζί με φίλους επισκέπτονται την περιοχή και λαμβάνουν την πρωτοβουλία για την αναστήλωση του φάρου. Σύντομα συγκροτείται ομάδα εργασίας αποτελούμενη κυρίως από τελειόφοιτους της Αρχιτεκτονικής του Ε.Μ.Π. οι οποίοι προχωρούν στις απαραίτητες ενέργειες (επικοινωνία με αρμόδιες υπηρεσίες, αποτύπωση του κτιρίου, εκπόνηση προμελέτης, κλπ). Να σημειωθεί πως η ομάδα προσφέρει εθελοντικό έργο ανεξάρτητα από τις τοπικές αρχές συνεισφέροντας εν τέλει κοινωφελώς.

Επισκεφτείτε την ιστοσελίδα για την αναστήλωση του φάρου 8022.

Σύντομη περιγραφή του φάρου.
Ο φάρος κατασκευάστηκε το 1874 από την Γαλλική Εταιρεία Φάρων στην άκρη Καστρί του αγκυροβολίου του Γαυρίου (αρχ. Άνδρου πρόσορμος και Γαυρολέων). Ο φανός του ήταν διοπτρικός και εξέπεμπε ερυθρό σταθερό, με φωτοβολία 5 μίλια και εστιακό ύψος τα 96 μέτρα. Το κτίριο έχει συναντήσει τρεις φάσεις κατασκευής. Αρχικά ήταν ισόγειο με τον πύργο ύψους 8 μέτρων να παρουσιάζει ιδιαίτερη πλαστικότητα καθώς η σκάλα ανόδου στον φανό ήταν εξωτερική. Αργότερα έγινε προσθήκη ορόφου κι έπειτα ένα συνοδευτικό κτίσμα παραπλεύρως. Το 1941 καταστράφηκε από τους Γερμανούς και λειτούργησε ξανά το 1945. Είναι από τους ελάχιστους φάρους του ελληνικού δικτύου που η κατοικία των φυλάκων έχει δυο ορόφους ενώ αποτελεί μοναδική περίπτωση ως προς την εξωτερική σκάλα ανόδου (σε άλλες περιπτώσεις η σκάλα είναι εσωτερικά του πύργου).

Ο φάρος στέκει ανενεργός και ερειπωμένος εδώ και αρκετά χρόνια με κατεστραμμένο τον κλωβό και το φωτιστικό μηχάνημα. Η λειτουργία του έχει αντικατασταθεί από αυτόματο φανάρι τοποθετημένο σε χωροδικτυωματικό πύργο. Έπειτα από τις ενέργειες της εθελοντικής ομάδας εργασίας το κτίσμα του φάρου κρίθηκε από το Συμβούλιο Νεότερων Μνημείων διατηρητέο μνημείο στην δυόροφη μορφή του.

Η προμελέτη περιλαμβάνει αναστήλωση του φάρου, διαμόρφωση περιβάλλοντα χώρου και διάνοιξη μονοπατιού ώστε να προσεγγίσει κανείς το λόφο. Είναι αναγκαία προϋπόθεση βέβαια οι τοπικές αρχές να απομακρύνουν τη χωματερή που δημιούργησαν τους περασμένους μήνες.

Η πρωτοβουλία αυτή είναι πολύ σημαντική καθώς σώζει και αναδεικνύει ένα μνημείο-τοπόσημο του τόπου μας. Υπάρχουν πολλά μικρότερα και μεγαλύτερα, το ίδιο σημαντικά όμως όλα που χρήζουν προστασίας από τη φθορά του χρόνου αλλά και ανθρώπινων παρεμβάσεων. Θα αναφέρω ενδεικτικά τον πύργο του Μπίστη Μουβελά στις Στενιές που έπειτα από πολλές λεηλασίες, αλλοίωση του περιβάλλοντος στην ευρύτερη περιοχή του, κινδυνεύει πια να καταρρεύσει. Ακόμη πρόσφατη είναι και η αλλοίωση της Φάμπρικας, επίσης στις Στενιές. Να σημειώσουμε εδώ πως ένα κτίριο μνημείο ανήκει στο περιβάλλον του, συνεπώς χρήζει κι αυτό προστασίας-διατήρησης.


Η ομάδα εργασίας:
Βασίλης Μπαρτζώκας (οδοντίατρος, επισκέπτης της Άνδρου από το 65), οι φοιτητές της σχολής Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του ΕΜΠ Νίκος Δάβαρης, Φωτεινή Μιλτιάδου, Σοφία-Αθηνά Μπαρτζώκα, Ιωάννα Ντίνα, Ελίνα Χριστοδουλάκη και ο Δημήτρης Ρόιδος (σχολή Μηχανικών Παραγωγής και Διοίκησης, ΔΠΘ)

Να τους ευχηθούμε καλό κουράγιο και καλή συνέχεια…

Επιμέλεια: 

Ανδρέας Ν. Χαλάς 

αρχιτέκτων μηχανικός 

____
Η εικόνα και οι γενικές πληροφορίες για τον φάρο προέρχονται από το βιβλίο: Ελληνικοί Πέτρινοι Φάροι, του Γήση Παπαγεωργίου, εκδόσεις ΑΜΜΟΣ.